برنامه هسته ای ایران در سال ۱۳۲۹ آغاز و با تأسیس سازمان انرژی اتمی و امضای قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر در سال ۱۳۵۳ شکل جدی به خود گرفت .  در سال ۱۳۳۷ ،  ایران به عضویت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درآمد .

در سال ۱۳۸۱ محمد خاتمی (  رئیس‌جمهور وقت ایران ) ،  اعلام نمود سوخت هسته‌ ای توسط متخصصین ایرانی برای نیروگاه‌های هسته‌ ای ایران در حال تولید است و در سال ۱۳۸۵ محمود احمدی ‌نژاد ( رئیس‌جمهور وقت ایران ) موفقیت ایران در غنی‌سازی اورانیوم به میزان ۳٫۵ درصد را اعلام نمود .

به دنبال نشر اخبار مربوط به فعالیت‌ های هسته‌ ای در ایران و نیز دامنه ‌دار شدن اختلافات میان ایران و شورای امنیت سازمان ملل متحد ، چندین قطعنامه علیه برنامه هسته ای ایران و غنی‌ سازی صادر شد و تحریم‌های گسترده ای علیه ایران از سوی سازمان ملل ،  آمریکا ،  اتحادیه اروپا و اجرا شد .

بدین گونه در در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی ،  پرونده سیزده سالهٔ هسته ‌ای ایران در شورای امنیت ، با انعقاد معاهدهٔ برجام میان ایران و گروه پنج به‌علاوه یک ،  بسته شد و برنامهٔ هسته ای ایران  به‌ طور نسبی متوقف گردید .

برنامه جامع اقدام مشترک ( برجام ) :

به دنبال چندین دور مذاکره برای برنامه های هسته ای ایران در شهرهایی همچون وین ،  لوزان و ژنو ،  آخرین دور از مذاکرات برنامه هسته ای ایران و گروه ۵+۱ با حضور جان کری (  وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا ) و محمدجواد ظریف (  وزیر امور خارجه ایران ) برگزار شد و توافقی صورت گرفت که تحت آن ،  قرار شد ایران ذخایر اورانیم غنی شده خود را پاکسازی نموده و ذخیره ‌سازی اورانیوم با غنای کم را تا ۹۸ درصد را قطع نماید . همچنین تعداد سانتریفیوژ های خود را تا حدود دوسوم و حداقل برای ۱۵ سال کاهش دهد .  ایران موافقت نمود اورانیوم را بیش از ۳٫۶۷درصد غنی‌سازی ننماید و هیچ تأسیسات غنی‌ سازی اورانیوم جدید یا رآکتور آب‌ سنگین جدیدی را نسازد .  همچنین ایران موافقت نمود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) برای نظارت و تأیید اجرای توافق ‌نامه توسط ایران ،  به تمام تأسیسات اتمی ایران دسترسی منظم داشته باشد.

بنا بر توضیحات روزنامه واشینگتن پست ، از مهم ترین دلایل مخالفت آمریکا با برنامه اتمی ایران « سیاست‌ های تهدید آمیز » (علیه اسرائیل )  می ‌باشد . در گزارش افق سالانه ای که توسط ارتش اسرائیل منتشر شد ایران رسماً به عنوان خطری که موجودیت اسرائیل را تهدید می ‌کند، معرفی شده است  . دنیس بلر ( رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا ) ، اسرائیل خواهان جلوگیری پیشرفت برنامه اتمی ایران  است . برای آمریکا ، یک ایران هسته‌ ای بسیار ترسناک و بازدارنده می باشد . در سال ۲۰۰۶، کمیته دائمی آمریکا ( منتخبی از مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا ) طی  گزارشی به کنگره آمریکا و با توجه به سخنان زیر از سوی احمدی ‌نژاد  ، ایران یک « تهدید علیه امنیت ملی آمریکا » تلقی شده و « موضع خصمانه ایران علیه آمریکا » را دلیل پیشگیری از دستیابی به فناوری هسته‌ ای دانسته است  در سال۱۳۸۴، محمود احمدی ‌نژاد طی همایشی با عنوان « جهان بدون صهیونیسم » چنین بیان نمود : « بدون تردید می‌ گویم که این شعار و هدف دست یافتنی است و به حول و قوه الهی به زودی جهان بدون آمریکا و صهیونیسم را تجربه کرده و در دوران درخشان حاکمیت اسلامی بر جهان امروز تنفس خواهیم کرد ».

در سال ۲۰۱۸ مایک پمپئو ( رئیس سابق سازمان سیا  )  ، طی اظهار نظری پیرامون برنامه هسته ای ایران و خواهان  « اصلاح » برجام ،  عنوان نمود : « من معتقدم ایران پیش از نهایی‌شدن این توافق ( برجام )  ،  در حال رقابت برای ساخت سلاح هسته ای نبوده و در صورت به هم خوردن این توافق نیز انتظار نمی‌ رود این کار را انجام دهد » .

خواسته‌ های قدرت‌های جهانی در مذاکرات اتمی با ایران :

• حداکثر سقف غنی‌سازی ، اورانیوم ۵ درصدی باشد
• محدود شدن ذخیره اورانیوم غنی شده ایران
• کاهش دادن تعداد سانتریفیوژها یا کاهش دادن ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم
• محدود شدن فعالیت های تاسیسات نطنز و فردو
• اعمال محدودیت در پژوهش‌های اتمی ایران
• اعمال محدودیت در چرخه بازفرآوری اورانیوم
• ایجاد تغییر در رآکتور آب سنگین اراک
• اجازه اعما بازرسی‌های فراتر از معاهده ان ‌پی ‌تی

موافقت‌ها و مخالفت‌ها :

حال در خصوص تولید و بهره‌ برداری از انرژی هسته ای ، چند سؤال اساسی و ریشه‌ای در سیاست‌های کلی ایران مطرح می ‌باشد :

• فناوری هسته ای چیست و جایگاه آن در توسعه علمی کشور کجاست ؟
• آیا استفاده از انرژی هسته ای به معنای غنی‌ سازی اورانیوم است ؟
• آیا ایران معادنی زیادی از اورانیوم دارد تا بتواند پس از اتمام ذخایر نفت و گاز ، از اورانیوم به عنوان یک منبع انرژی استفاده نماید ؟
• چرا علی ‌رغم عدم وجود محدودیت سیاسی ، برخی کشورها خواهان تولید انرژی هسته ‌ای و غنی‌ سازی نیستند ؟

سخنان مقام معظم رهبری در مورد پرونده هسته ای ایران :

« در مورد مقابله‌ی با پیشرفت علمی هم یک نمونه‌ی مهمش همین مسئله‌ی انرژی هسته ای است .  در گفته ‌ها ،  در گفتگوهای سیاسی و غیره می گویند دولت های غربی با دارا بودن قدرت هسته ای در ایران موافق نیستند؛ خب نباشند .  مگر ما برای به دست آوردن قدرت هسته ای از کسی اجازه خواستیم ؟ مگر ملت ایران با اجازه‌ی دیگران وارد این میدان شده است که بگویند ما موافق نیستیم؟ خب موافق نباشید .  ملت ایران موافق است و مایل است این انرژی را داشته باشد .  من سال گذشته هم در اجتماع روز اول فروردین در اینجا گفتم که انرژی هسته ای برای کشور ما یک ضرورت است ،  یک نیاز بلند مدت است .  امروز اگر مسئولین کشور در به دست آوردن انرژی هسته ای کوتاهی کنند ،  نسلهای بعد آنها را مؤاخذه خواهند کرد .  ملت ایران و کشور ایران به انرژی هسته ای و این توانایی برای زندگی – نه برای سلاح – احتیاج دارد .  عده‌ای می نشینند همان حرف دشمن را تکرار میکنند که : آقا ! چه لزومی دارد ؟ چه لزومی دارد ؟ آینده‌ی کشور را به خطر انداختن ،  نیاز فرداهای کشور را بکلی ندیده گرفتن ،  این اشکالی ندارد ؟ آیا مسئولین کشور حق دارند به نسلهای آینده خیانت کنند ؟ امروز نفت را برداریم مصرف کنیم ؛ یک روزی این نفت تمام خواهد شد .  آن روز ملت ایران برای برق خود ،  برای کارخانه‌ی خود ،  برای گرمای خود ،  برای روشنایی خود ،  برای حرکت زندگی خود ،  دست نیاز دراز کند به سوی کشورهای دیگر تا به او انرژی بدهند ؟ این برای مسئولینِ امروز کشور جایز است ؟ عده‌ای حرف دشمن را تکرار می کنند .  همان هایی که ملی شدن نفت را که به وسیله‌ی دکتر مصدق و مرحوم آیة اللَّه کاشانی انجام گرفت ،  امروز تمجید می کنند – که آن کار ،  نسبت به این کار کوچک بود ؛ این از او بزرگتر است – همان ها امروز نسبت به انرژی هسته‌ ای همان حرفی را می زنند که مخالفین مصدق و کاشانی آن روز می گفتند .  این ها قابل قبول نیست .  ما در این راه پیش رفتیم ،  با ابتکار خودمان پیش رفتیم .  مسئولین کشور ما هیچ بی ‌قانونی هم نکردند .  همه‌ی فعالیت های ما در مقابل چشم آژانس هسته‌ ای است ،  ایرادی هم ندارد ؛ ما حرفی نداریم که زیر نظر آنها باشد .  جنجال کردن و فشار وارد آوردن روی ملت ایران برای این مسئله ،  استفاده‌ی ابزاری کردن از شورای امنیت سازمان ملل ،  برای قدرت های مقابل ملت ایران زیان به بار خواهد آورد .  این را من بگویم ؛ اگر قرار باشد بخواهند از شورای امنیت استفاده‌ی ابزاری کنند ،  و بخواهند این حق مسلّم را از این راه ندیده بگیرند ،  ما تا امروز آنچه را که انجام دادیم ،  برطبق قوانین بین‌المللی انجام دادیم ؛ اگر آنها بخواهند بی ‌قانونی کنند ،  ما هم می توانیم بی ‌قانونی کنیم و خواهیم کرد .  اگر بخواهند با تهدید و اعمال زور و خشونت رفتار کنند ،  بدون تردید بدانند ملت ایران و مسئولین ایران در مقابل دشمنانی که به آنها تعرض کنند ،  از همه‌ی ظرفیت خود برای ضربه زدن استفاده خواهند کرد . من عرایضم را می خواهم تمام کنم .  این توصیه‌ های خادم ملت ایران است به ملت ایران .  توصیه‌ی من این است : این شعاری که ما امسال مطرح کردیم –  یعنی اتحاد ملی و انسجام اسلامی – این را رعایت کنید .  اتحاد ملی ،  یعنی یکپارچگی ملت ایران .  انسجام اسلامی ،  یعنی ملت های مسلمان با هم همراه باشند .  ملت ایران رابطه‌ی خود را با ملت های اسلامی محکم تر کند .  ما اگر بخواهیم اتحاد ملی و انسجام اسلامی تحقق پیدا کند ،  باید بر اصولی که بین ما مشترک است ،  تکیه کنیم .  نباید خودمان را سرگرم فروعی بکنیم که مورد اختلاف است » .