بررسی پرونده هسته ای توسط نویسنده راز معاهده
برنامه هسته ای ایران در سال ۱۳۲۹ آغاز و با تأسیس سازمان انرژی اتمی و امضای قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر در سال ۱۳۵۳ شکل جدی به خود گرفت . در سال ۱۳۳۷ ، ایران به عضویت آژانس بینالمللی انرژی اتمی درآمد . در سال ۱۳۸۱ محمد خاتمی ( رئیسجمهور وقت ایران ) ، […]
برنامه هسته ای ایران در سال ۱۳۲۹ آغاز و با تأسیس سازمان انرژی اتمی و امضای قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر در سال ۱۳۵۳ شکل جدی به خود گرفت . در سال ۱۳۳۷ ، ایران به عضویت آژانس بینالمللی انرژی اتمی درآمد .
در سال ۱۳۸۱ محمد خاتمی ( رئیسجمهور وقت ایران ) ، اعلام نمود سوخت هسته ای توسط متخصصین ایرانی برای نیروگاههای هسته ای ایران در حال تولید است و در سال ۱۳۸۵ محمود احمدی نژاد ( رئیسجمهور وقت ایران ) موفقیت ایران در غنیسازی اورانیوم به میزان ۳٫۵ درصد را اعلام نمود .
به دنبال نشر اخبار مربوط به فعالیت های هسته ای در ایران و نیز دامنه دار شدن اختلافات میان ایران و شورای امنیت سازمان ملل متحد ، چندین قطعنامه علیه برنامه هسته ای ایران و غنی سازی صادر شد و تحریمهای گسترده ای علیه ایران از سوی سازمان ملل ، آمریکا ، اتحادیه اروپا و اجرا شد .
بدین گونه در در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی ، پرونده سیزده سالهٔ هسته ای ایران در شورای امنیت ، با انعقاد معاهدهٔ برجام میان ایران و گروه پنج بهعلاوه یک ، بسته شد و برنامهٔ هسته ای ایران به طور نسبی متوقف گردید .
برنامه جامع اقدام مشترک ( برجام ) :
به دنبال چندین دور مذاکره برای برنامه های هسته ای ایران در شهرهایی همچون وین ، لوزان و ژنو ، آخرین دور از مذاکرات برنامه هسته ای ایران و گروه ۵+۱ با حضور جان کری ( وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا ) و محمدجواد ظریف ( وزیر امور خارجه ایران ) برگزار شد و توافقی صورت گرفت که تحت آن ، قرار شد ایران ذخایر اورانیم غنی شده خود را پاکسازی نموده و ذخیره سازی اورانیوم با غنای کم را تا ۹۸ درصد را قطع نماید . همچنین تعداد سانتریفیوژ های خود را تا حدود دوسوم و حداقل برای ۱۵ سال کاهش دهد . ایران موافقت نمود اورانیوم را بیش از ۳٫۶۷درصد غنیسازی ننماید و هیچ تأسیسات غنی سازی اورانیوم جدید یا رآکتور آب سنگین جدیدی را نسازد . همچنین ایران موافقت نمود آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) برای نظارت و تأیید اجرای توافق نامه توسط ایران ، به تمام تأسیسات اتمی ایران دسترسی منظم داشته باشد.
بنا بر توضیحات روزنامه واشینگتن پست ، از مهم ترین دلایل مخالفت آمریکا با برنامه اتمی ایران « سیاست های تهدید آمیز » (علیه اسرائیل ) می باشد . در گزارش افق سالانه ای که توسط ارتش اسرائیل منتشر شد ایران رسماً به عنوان خطری که موجودیت اسرائیل را تهدید می کند، معرفی شده است . دنیس بلر ( رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا ) ، اسرائیل خواهان جلوگیری پیشرفت برنامه اتمی ایران است . برای آمریکا ، یک ایران هسته ای بسیار ترسناک و بازدارنده می باشد . در سال ۲۰۰۶، کمیته دائمی آمریکا ( منتخبی از مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا ) طی گزارشی به کنگره آمریکا و با توجه به سخنان زیر از سوی احمدی نژاد ، ایران یک « تهدید علیه امنیت ملی آمریکا » تلقی شده و « موضع خصمانه ایران علیه آمریکا » را دلیل پیشگیری از دستیابی به فناوری هسته ای دانسته است در سال۱۳۸۴، محمود احمدی نژاد طی همایشی با عنوان « جهان بدون صهیونیسم » چنین بیان نمود : « بدون تردید می گویم که این شعار و هدف دست یافتنی است و به حول و قوه الهی به زودی جهان بدون آمریکا و صهیونیسم را تجربه کرده و در دوران درخشان حاکمیت اسلامی بر جهان امروز تنفس خواهیم کرد ».
در سال ۲۰۱۸ مایک پمپئو ( رئیس سابق سازمان سیا ) ، طی اظهار نظری پیرامون برنامه هسته ای ایران و خواهان « اصلاح » برجام ، عنوان نمود : « من معتقدم ایران پیش از نهاییشدن این توافق ( برجام ) ، در حال رقابت برای ساخت سلاح هسته ای نبوده و در صورت به هم خوردن این توافق نیز انتظار نمی رود این کار را انجام دهد » .
خواسته های قدرتهای جهانی در مذاکرات اتمی با ایران :
- حداکثر سقف غنیسازی ، اورانیوم ۵ درصدی باشد
- محدود شدن ذخیره اورانیوم غنی شده ایران
- کاهش دادن تعداد سانتریفیوژها یا کاهش دادن ظرفیت غنیسازی اورانیوم
- محدود شدن فعالیت های تاسیسات نطنز و فردو
- اعمال محدودیت در پژوهشهای اتمی ایران
- اعمال محدودیت در چرخه بازفرآوری اورانیوم
- ایجاد تغییر در رآکتور آب سنگین اراک
- اجازه اعما بازرسیهای فراتر از معاهده ان پی تی
موافقتها و مخالفتها :
حال در خصوص تولید و بهره برداری از انرژی هسته ای ، چند سؤال اساسی و ریشهای در سیاستهای کلی ایران مطرح می باشد :
- فناوری هسته ای چیست و جایگاه آن در توسعه علمی کشور کجاست ؟
- آیا استفاده از انرژی هسته ای به معنای غنی سازی اورانیوم است ؟
- آیا ایران معادنی زیادی از اورانیوم دارد تا بتواند پس از اتمام ذخایر نفت و گاز ، از اورانیوم به عنوان یک منبع انرژی استفاده نماید ؟
- چرا علی رغم عدم وجود محدودیت سیاسی ، برخی کشورها خواهان تولید انرژی هسته ای و غنی سازی نیستند ؟
سخنان مقام معظم رهبری در مورد پرونده هسته ای ایران :
« در مورد مقابلهی با پیشرفت علمی هم یک نمونهی مهمش همین مسئلهی انرژی هسته ای است . در گفته ها ، در گفتگوهای سیاسی و غیره می گویند دولت های غربی با دارا بودن قدرت هسته ای در ایران موافق نیستند؛ خب نباشند . مگر ما برای به دست آوردن قدرت هسته ای از کسی اجازه خواستیم ؟ مگر ملت ایران با اجازهی دیگران وارد این میدان شده است که بگویند ما موافق نیستیم؟ خب موافق نباشید . ملت ایران موافق است و مایل است این انرژی را داشته باشد . من سال گذشته هم در اجتماع روز اول فروردین در اینجا گفتم که انرژی هسته ای برای کشور ما یک ضرورت است ، یک نیاز بلند مدت است . امروز اگر مسئولین کشور در به دست آوردن انرژی هسته ای کوتاهی کنند ، نسلهای بعد آنها را مؤاخذه خواهند کرد . ملت ایران و کشور ایران به انرژی هسته ای و این توانایی برای زندگی – نه برای سلاح – احتیاج دارد . عدهای می نشینند همان حرف دشمن را تکرار میکنند که : آقا ! چه لزومی دارد ؟ چه لزومی دارد ؟ آیندهی کشور را به خطر انداختن ، نیاز فرداهای کشور را بکلی ندیده گرفتن ، این اشکالی ندارد ؟ آیا مسئولین کشور حق دارند به نسلهای آینده خیانت کنند ؟ امروز نفت را برداریم مصرف کنیم ؛ یک روزی این نفت تمام خواهد شد . آن روز ملت ایران برای برق خود ، برای کارخانهی خود ، برای گرمای خود ، برای روشنایی خود ، برای حرکت زندگی خود ، دست نیاز دراز کند به سوی کشورهای دیگر تا به او انرژی بدهند ؟ این برای مسئولینِ امروز کشور جایز است ؟ عدهای حرف دشمن را تکرار می کنند . همان هایی که ملی شدن نفت را که به وسیلهی دکتر مصدق و مرحوم آیة اللَّه کاشانی انجام گرفت ، امروز تمجید می کنند – که آن کار ، نسبت به این کار کوچک بود ؛ این از او بزرگتر است – همان ها امروز نسبت به انرژی هسته ای همان حرفی را می زنند که مخالفین مصدق و کاشانی آن روز می گفتند . این ها قابل قبول نیست . ما در این راه پیش رفتیم ، با ابتکار خودمان پیش رفتیم . مسئولین کشور ما هیچ بی قانونی هم نکردند . همهی فعالیت های ما در مقابل چشم آژانس هسته ای است ، ایرادی هم ندارد ؛ ما حرفی نداریم که زیر نظر آنها باشد . جنجال کردن و فشار وارد آوردن روی ملت ایران برای این مسئله ، استفادهی ابزاری کردن از شورای امنیت سازمان ملل ، برای قدرت های مقابل ملت ایران زیان به بار خواهد آورد . این را من بگویم ؛ اگر قرار باشد بخواهند از شورای امنیت استفادهی ابزاری کنند ، و بخواهند این حق مسلّم را از این راه ندیده بگیرند ، ما تا امروز آنچه را که انجام دادیم ، برطبق قوانین بینالمللی انجام دادیم ؛ اگر آنها بخواهند بی قانونی کنند ، ما هم می توانیم بی قانونی کنیم و خواهیم کرد . اگر بخواهند با تهدید و اعمال زور و خشونت رفتار کنند ، بدون تردید بدانند ملت ایران و مسئولین ایران در مقابل دشمنانی که به آنها تعرض کنند ، از همهی ظرفیت خود برای ضربه زدن استفاده خواهند کرد . من عرایضم را می خواهم تمام کنم . این توصیه های خادم ملت ایران است به ملت ایران . توصیهی من این است : این شعاری که ما امسال مطرح کردیم – یعنی اتحاد ملی و انسجام اسلامی – این را رعایت کنید . اتحاد ملی ، یعنی یکپارچگی ملت ایران . انسجام اسلامی ، یعنی ملت های مسلمان با هم همراه باشند . ملت ایران رابطهی خود را با ملت های اسلامی محکم تر کند . ما اگر بخواهیم اتحاد ملی و انسجام اسلامی تحقق پیدا کند ، باید بر اصولی که بین ما مشترک است ، تکیه کنیم . نباید خودمان را سرگرم فروعی بکنیم که مورد اختلاف است » .